audax nimium qui freta primus
rate tam fragili perfida rupit
terrasque suas posterga uidens
animam leuibus credidit auris,
dubioque secans aequora cursu 305
potuit tenui fidere ligno
inter uitae mortisque uices
nimium gracili limite ducto.
nondum quisquam sidera norat,
stellisque, quibus pingitur aether, 310
non erat usus, nondum pluuias
Hyadas poterat uitare ratis,
non Oleniae lumina caprae,
nec quae sequitur flectitque senex
Arctica tardus plaustra Bootes, 315
nondum Boreas, nondum Zephyrus
nomen habebant.
ausus Tiphys pandere uasto
carbasa ponto
legesque nouas scribere uentis: 320
nunc lina sinu tendere toto,
nunc prolato pede transuersos
captare notos, nunc antemnas
medio tutas ponere malo,
nunc in summo religare loco, 325
cum iam totos auidus nimium
nauita flatus optat et alto
rubicunda tremunt sipara uelo.
candida nostri saecula patres
uidere procul fraude remota. 330
sua quisque piger litora tangens
patrioque senex factus in aruo,
paruo diues nisi quas tulerat
natale solum non norat opes.
bene dissaepti foedera mundi 335
traxit in unum Thessala pinus
iussitque pati uerbera pontum
partemque metus fieri nostri
mare sepositum.
dedit illa graues improba poenas 340
per tam longos ducta timores,
cum duo montes, claustra profundi,
hinc atque illinc subito impulsu
uelut aetherio gemerent sonitu,
spargeret arces nubesque ipsas 345
mare deprensum.
palluit audax Tiphys et omnes
labente manu misit habenas,
Orpheus tacuit torpente lyra
ipsaque uocem perdidit Argo.
quid cum Siculi uirgo Pelori, 350
rabidos utero succincta canes,
omnis pariter soluit hiatus?
quis non totos horruit artus
totiens uno latrante malo?
quid cum Ausonium dirae pestes 355
uoce canora mare mulcerent,
cum Pieria resonans cithara
Thracius Orpheus
solitam cantu retinere rates
paene coegit Sirena sequi? 360
quod fuit huius pretium cursus?
aurea pellis 361
maiusque mari Medea malum,
merces prima digna carina.
nunc iam cessit pontus et omnes
patitur leges: 365
non Palladia compacta manu
regum referens inclita remos
quaeritur Argo – 367
quaelibet altum cumba pererrat.
terminus omnis motus et urbes
muros terra posuere noua, 370
nil qua fuerat sede reliquit
peruius orbis:
Indus gelidum potat Araxen,
Albin Persae Rhenumque bibunt –
uenient annis saecula seris, 375
quibus Oceanus uincula rerum
laxet et ingens pateat tellus
Tethysque nouos detegat orbes
nec sit terris ultima Thule.
373-374 cf. Virgile ecl. 1,61-62 ante pererratis amborum finibus exsul | aut Ararim Parthus bibet aut Germania Tigrim.
379 cf. Virgile georg.1,30 ultima Thule
Horace carm. 1,3
sic te diua potens Cypri,
sic fratres Helenae, lucida sidera,
uentorumque regat pater
obstrictis aliis praeter Iapyga,
nauis, quae tibi creditum 5
debes Vergilium: finibus Atticis
reddas incolumem precor
et serues animae dimidium meae.
illi robur et aes triplex
circa pectus erat, qui fragilem truci 10
conmisit pelago ratem
primus, nec timuit praecipitem Africum
decertantem Aquilonibus
nec tristis Hyadas nec rabiem Noti,
quo non arbiter Hadriae 15
maior, tollere seu ponere uolt freta.
quem mortis timuit gradum
qui siccis oculis monstra natantia,
qui uidit mare turbidum et
infamis scopulos Acroceraunia? 20
nequiquam deus abscidit
prudens oceano dissociabili
terras, si tamen inpiae
non tangenda rates transiliunt uada.
audax omnia perpeti 25
gens humana ruit per uetitum nefas,
audax Iapeti genus
ignem fraude mala gentibus intulit.
post ignem aetheria domo
subductum macies et noua febrium 30
terris incubuit cohors
semotique prius tarda necessitas
leti corripuit gradum.
expertus uacuum Daedalus aera
pinnis non homini datis; 35
perrupit Acheronta Herculeus labor.
nil mortalibus ardui est:
caelum ipsum petimus stultitia neque
per nostrum patimur scelus
iracunda Iouem ponere fulmina. 40
Ennius Medea exul 205-213 Ribbeck3 = 208-216 Jocelyn ap. rhet. Her. 2,34
utinam ne in nemore Pelio securibus
caesa accidisset abiegna ad terram trabes,
neue inde nauis inchoandi exordium 210
cepisset, quae nunc nominatur nomine
Argô, quia Argiui in ea delecti uiri
uecti petebant pellem inauratam arietis
Colchis, imperio regis Peliae, per dolum.
nam numquam era errans mea domo efferret pedem 215
Medea animo aegro amore saeuo saucia.
Virgile ecl. 4,31. 34-35
pauca tamen suberunt priscae uestigia fraudis
[…]
alter erit tum Tiphys et altera quae uehat Argo
delectos heroas.
OpenEdition vous propose de citer ce billet de la manière suivante :
Alessandro Garcea (3 mars 2020). Deuxième ode chorale (301-379). LL-HdT. Consulté le 7 septembre 2024 à l’adresse https://doi.org/10.58079/qzdt