(5,30,1.) sic effata foras sese proripit infesta et stomachata biles Venerias. sed eam protinus Ceres et Iuno continantur uisamque uultu tumido quaesiere cur truci supercilio tantam uenustatem micantium oculorum coerceret. (2.) at illa: “opportune – inquit – ardenti prorsus isto meo pectori uolentiam scilicet perpetraturae uenitis. sed totis, oro, uestris uiribus Psychen illam fugitiuam uolaticam mihi requirite. nec enim uos utique domus meae famosa fabula et non dicendi filii mei facta latuerunt”. (3.) tunc illae {i}gnarae quae gesta sunt palpare Veneris iram saeuientem sic adortae: “quid tale, domina, deliquit tuus filius ut animo peruicaci uoluptates illius impugnes et, quam ille diligit, tu quoque perdere gestias? (4.) quod autem, oramus, isti crimen si puellae lepidae libenter adrisit? an ignoras eum masculum et iuuenem esse uel certe iam quot sit annorum oblita es? an, quod aetatem portat bellule, puer tibi semper uidetur? (5.) mater autem tu et praeterea cordata mulier filii tui lusus semper explorabis curiose et in eo luxuriem culpabis et amores reuinces et tuas artes tuasque delicias in formonso filio reprehendes? (6.) quis autem te deum, quis hominum patietur passim cupidines populis disseminantem, cum tuae domus amores amare coerceas et uitiorum muliebrium publicam praecludas officinam?” (7.) sic illae metu sagittarum patrocinio gratioso Cupidini quamuis absenti blandiebantur. sed Venus indignata ridicule tractari suas iniurias praeuersis illis alterorsus concito gradu pelago uiam capessit.

§5 cordata mulier : cf. Ennius ann. 331 Vahlen = 329 Skutsch egregie cordatus homo catus Aelius Sextus ; Sénèque apocol. 12,3 pulchre cordatus homo [sc. Claudius]
§7 ridicule tractari : cf. κωμῳδεῖν

Les personnages des mimes

Choricius apol. mim. 110  τίς δὲ οὐκ ἂν ἀπείποι καταλέγειν ἐπιχειρῶν, ὅσα μιμοῦνται; δεσπότην, οἰκέτας, καπήλους, ἀλλαντοπώλας, ὀψοποιούς, ἑστιάτορα, δαιτυμόνας, συμβόλαια γράφοντας, παιδάριον ψελλιζόμενον, νεανίσκον ἐρῶντα, θυμούμενον ἕτερον, ἄλλον τῷ θυμουμένῳ πραΰνοντα τὴν ὀργήν.

Les arguments du plaidoyer des déesses

Quintilien inst. 6,2,15 ueniam petere adulescentiae, defendere amores.

Quintilien decl. 260,19 amauit ille meretricem et intra concessos adulescentiae lusus, licet aliud parentibus uideatur, natura tamen datos, forsitan minus tenuerit cupiditatium frenos: en quod fames emendet.

Quintilien inst. 11,1,79 ut in scholis luxuriantem patrem luxuriosus ipse iuuenis accusat.

Cf. Keulen W. (2000), « L’immagine evocata dal testo. La rappresentazione drammatica della Venere apuleiana », Fontes 3.5-6, 55-72.