Macrobe Sat. 2,7,4 in ipsa quoque actione subinde se, qua poterat, [sc. Laberius] ulciscebatur, inducto habitu Syri, qui uelut flagris caesus praeripientique se similis exclamabat:
porro, Quirites, libertatem perdimus [Labérius frg. 125 Ribbeck3 = 91 Panayotakis].
et paulo post adiecit:
necesse est multos timeat quem multi timent [Labérius frg. 126 Ribbeck3 = 92b Panayotakis].
(5.) quo dicto uniuersitas populi ad solum Caesarem oculos et ora conuertit, notantes impotentiam eius hac dicacitate lapidatam. ob haec in Publilium uertit fauorem.
Macrobe Sat. 2,7,7-8 cum mimos componeret ingentique adsensu in Italiae oppidis agere coepisset, productus Romae per Caesaris ludos omnes qui tunc scripta et operas suas in scaenam locauerant prouocauit ut singuli secum posita in uicem materia pro tempore contenderent. nec ullo recusante superauit omnes, in quis et Laberium. (8.) unde Caesar adridens hoc modo pronuntiauit:
fauente tibi me uictus es, Laberi, a Syro ;
statimque Publilio palmam et Laberio anulum aureum cum quingentis sestertiis dedit.
Sénèque le Rhéteur contr. 7,3,8 memini Moschum, <cum> [add. Kiessling] loqueretur de hoc genere sententiarum, quo infecta iam erant adulescentorum omnium ingenia, queri de Publilio quasi ille {iam} [del. Baumm] hanc insaniam introduxisset. Cassius Seuerus, summus Publili amator, aiebat non illius hoc uitium esse, sed eorum, qui illum ex parte qua transire deberent imitarentur, <non imitarentur> [add. Bursian] quae apud eum melius essent dicta quam apud quemquam comicum tragicumque aut Romanum aut Graecum; ut illum uersum quo aiebat unum uersum inueniri non posse meliorem:
tam dest auaro quod habet quam quod non habet [Publilius sent. T 3];
et illum de eadem re dictum:
desunt luxuriae multa, auaritiae omnia [I 7];
et illos uersus qui huic quoque ter abdicato possent conuenire:
o uita misero longa, felici breuis! [O 3]
et plurimos deinceps uersus referebat Publili disertissimos.
Sénèque epist. 8,8,9 quantum disertissimorum uersuum inter mimos iacet! quam multa Publilii non excalceatis sed coturnatis dicenda sunt! unum uersum eius, qui ad philosophiam pertinet et ad hanc partem quae modo fuit in manibus, referam, quo negat fortuita in nostro habenda:
alienum est omne quidquid optando euenit [Publilius sent. A 1].
Sénèque tranq. an. 11,8 numquam me in bona re mali pudebit auctoris. Publilius, tragicis comicisque uehementior ingeniis quotiens mimicas ineptias et uerba ad summam caueam spectantia reliquit, inter multa alia coturno, non tantum sipario, fortiora et hoc ait:
cuiuis potest accidere quod cuiquam potest [Publilius sent. C 34].
hoc si quis in medullas demiserit et omnia aliena mala, quorum ingens cotidie copia est, sic aspexerit tamquam liberum illis et ad se iter sit, multo ante se armabit quam petatur; sero animus ad periculorum patientiam post pericula instruitur.
Sénèque epist. 108,8-9 non uides quemadmodum theatra consonent quotiens aliqua dicta sunt quae publice adgnoscimus et consensu uera esse testamur?
desunt inopiae multa, auaritiae omnia [Publilius sent. I 7].
in nullum auarus bonus est, in se pessimus [I 5].
ad hos uersus ille sordidissimus plaudit et uitiis suis fieri conuicium gaudet.
Sénèque epist. 108,11-2 magis tamen feriuntur animi cum carmina eiusmodi dicta sunt:
is minimo eget mortalis qui minimum cupit” [Publilius sent. I 56]
quod uult habet qui uelle quod satis est potest [Q 74]
cum haec atque eiusmodi audimus, ad confessionem ueritatis adducimur.
Sénèque dial. 6 (cons. ad Marciam) 9,5 egregium uersum et dignum qui non e pulpito exiret:
cuiuis potest accidere quod cuiquam potest! [Publilius sent. C 34].
Sénèque epist. 33,6-7 nec dubito quin multum conferant rudibus adhuc et extrinsecus auscultantibus; facilius enim singula insidunt circumscripta et carminis modo inclusa. (7.) ideo pueris et sententias ediscendas damus et has quas graeci chrias vocant, quia conplecti illas puerilis animus potest, qui plus adhuc non capit.
Aulu-Gelle 17,14,1-4 sententiae ex Publili mimis selectae lepidiores.
Publilius mimos scriptitauit, dignusque habitus est, qui subpar Laberio iudicaretur. (2.) C. autem Caesarem ita Laberii maledicentia et adrogantia offendebat, ut acceptiores et probatiores sibi esse Publilii quam Laberii mimos praedicaret. (3.) huius Publilii sententiae feruntur pleraeque lepidae et ad communem sermonum usum commendatissimae, (4.) ex quibus sunt istae singulis uersibus circumscriptae, quas libitum hercle est adscribere:
malum est consilium quod mutari non potest [Publilius sent. M 54].
beneficio dando accepit qui digno dedit [B 12].
feras, non culpes, quod uitari non potest [F 11].
cui plus licet quam par est plus uult quam licet [C 46].
comes facundus in uia pro uehiculo est [C 17].
frugalitas miseria est rumoris boni [F 28].
heredis fletus sub persona risus est [H 19].
furor fit laesa saepius patientia [F 13].
inprobe Neptunum accusat qui iterum naufragium facit [I 63].
ita amicum habeas posse ut fieri hunc inimicum putes [I 16].
ueterem ferendo iniuriam inuites nouam [V 16].
numquam periclum sine periclo uincitur [N 7].
nimium altercando ueritas amittitur [N 40].
pars benefici est, quod petitur si belle neges [P 20].
Rire, larmes et silence dans les sententiae
- rire
D 24 deos ridere credo cum felix †fouet.
cf. Ménandre mon. 172 γέλως τὰ σεμνὰ τοῦ βίου τοῖς σώφροσιν.
H 19 heredis fletus sub persona risus est.
cf. Lucrèce 3,72 crudeles gaudent in tristi funere fratris; [Varron] sent. 11 Riese: sic flet heres ut puella uiro nupta: utriusque fletus non apparens est risus.
I 27 in calamitoso risus etiam iniuria est.
cf. Ménandre mon. 144 γέλως ἄκαιρος κλαυμάτων παραίτιος; Quintilien inst. 6,3,33 aduersus miseros […] inhumanus est iocus.
- larmes
A 19 ab amante lacrimis redimas iracundiam.
A 39 amor ut lacrima oculis oritur, in pectus cadit.
C 29 crudelis lacrimis pascitur, non frangitur.
cf. Plaute Pseud. 274 misereat, si familiam alere possim misericordia ; Térence Phorm. 497-498 adeon ingenio esse duro te atque inexorabili | ut neque misericordia neque precibu’ molliri queas.
C 44 contubernia sunt lacrimarum, ubi misericors miserum adspicit.
cf. Sénèque clem. 2,6,4 misericordia vicina est miseriae; habet enim aliquid trahitque ex ea.
D 8 didicere flere feminae in mendacium.
H 19 heredis fletus sub persona risus est.
I 58 inimico extincto exitium lacrimae non habent.
M 35 muliebris lacrima condimentum est malitiae.
M 50 muneribus est, non lacrimis, meretrix misericors.
N 58 necessitatem ferre, non flere addecet.
P 39 paratae lacrimae insidias, non luctum indicant.
cf. Ménandre mon. 584 ὅμοια πόρνη δάκρυα καὶ ῥήτωρ ἔχει ; Térence Andr. 558-559 priu’ quam harum scelera et lacrumae confictae dolis | redducunt animum aegrotum ad misericordiam; eun. 67-68 haec uerba una mehercle falsa lacrimula | quam oculos terendo misere uix uĭ ĕxpresserit.
- silence
I 23 iactum tacendo crimen facias acrius.
cf. Ménandre mon. 201 διὰ τῆς σιωπῆς πικρότερον κατηγορεῖ; 240 εὐκαταφρόνητός ἐστι σιγηρὸς τρόπος.
M 6 miserum est tacere cogi, quod cupias loqui.
O 8 o tacitum tormentum ainimi conscientia!
P 8 peiora multo cogitat mutus dolor.
S 12 sapiens quod petitur, ubi tacet, breuiter negat.
cf. Ménandre mon. 307 ἡ γὰρ σιωπὴ τοῖς σοφοῖσιν ἀπόκρισις; 308 ἡ γὰρ σιωπὴ μαρτυρεῖ τὸ μὴ θέλειν; 409 κρεῖττον σιωπᾶν ἐστιν ἢ λαλεῖν μάτην; 516 νοεῖν γάρ ἐστι κρεῖττον καὶ σιγὴν ἔχειν; 555 ξένωι δὲ σιγᾶν κρεῖττον ἢ κεκραγέναι; 566 οὐκ ἔστι σιγᾶν αἰσχρόν, ἀλλ ̓ εἰκῆ λαλεῖν; 709 σιγή ποτ ̓ ἐστὶν αἱρετωτέρα λόγου; 710 σιγᾶν ἄμεινον ἢ λαλεῖν ἃ μὴ πρέπει.
T 2 taciturnitas stulto homini pro sapientia est.
cf. Men. mon. 144 γέλως ἄκαιρος κλαυμάτων παραίτιος; 165 γελᾶι δ ̓ ὁ μῶρος, κἄν τι μὴ γελοῖον ἦι; 258 ἐνίοις τὸ σιγᾶν κρεῖττόν ἐστι τοῦ λαλεῖν.
V 21 uoluptas tacita metus est magis quam gaudium.
